Zyskiwanie odpustów

Przez cały rok liturgiczny powracają przypomnienia o odpustach zupełnych, które można zyskać. Aby zyskać taki odpust, ko­nieczne jest wypełnienie warunków zwyczajnych. Należy pamiętać o tym, że nie przy każdym rodzaju odpustu odmawia się Wierzę… i Ojcze nasz.

 

NIEKTÓRE PRZEPISY DOTYCZĄCE UZYSKIWANIA ODPUSTÓW

Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, zgładzone już co do winy, którego dostępuje wierny od­powiednio usposobiony i pod pewnymi, określonymi warunkami, za pośrednictwem Kościoła, który jako szafarz owoców odkupie­nia rozdaje i prawomocnie przydziela ze skarbca zasług Chrystusa i świętych.

Odpust może uzyskać tylko ochrzczony, wolny od ekskomuniki, będący w stanie łaski uświęcającej przynajmniej pod koniec wypeł­niania przepisanych czynności. Aby zaś podmiot zdolny do uzyska­nia odpustów rzeczywiście je uzyskał, powinien mieć przynajmniej ogólną intencję zyskania odpustu oraz wypełnić w określonym cza­sie i we właściwy sposób nakazane czynności, zgodnie z brzmie­niem udzielenia.

Do uzyskania odpustu zupełnego wymagane są:

1. Wykonanie czynu (dzieła) obdarzonego odpustem;
2. Wykluczenie przywiązania do wszelkiego grzechu, nawet lekkiego;
3. Spełnienie trzech warunków:

• spowiedź sakramentalna,
• Komunia eucharystyczna,
• modlitwa w intencjach Ojca Świętego.

Po jednej spowiedzi sakramentalnej można uzyskać wiele odpu­stów zupełnych. Natomiast po jednej Komunii eucharystycznej i po jednej modlitwie w intencjach Ojca Świętego zyskuje się tylko jeden odpust zupełny. Te trzy warunki można spełnić wiele dni przed lub po wypełnieniu czynu odpustowego. Wypada jednak, by Komunia eucharystyczna i modlitwa w intencjach Ojca Świętego spełnione były w dniu odpustu. Modlitwą w intencjach Ojca Świętego może być recytacja Ojcze nasz i Zdrowaś Maryjo lub inna modlitwa.

Do zyskania odpustu cząstkowego wystarczy wykonać wyzna­czoną czynność przynajmniej z sercem skruszonym.

Odpust zupełny można uzyskać tylko jeden raz w ciągu dnia. Drugi raz tego samego dnia można uzyskać odpust zupełny tylko w godzinę śmierci.

Odpust jest częściowy albo zupełny, zależnie od tego, czy uwal­nia od kary doczesnej należnej za grzechy w części lub całości.

Każdy wierny może zyskiwać odpusty czy to cząstkowe, czy zu­pełne albo dla siebie, albo ofiarowywać je za zmarłych na sposób wstawiennictwa.

Ilekroć do zyskania odpustu przepisane jest nawiedzenie koś­cioła lub kaplicy, wówczas należy tam odmówić pobożnie modlitwę Ojcze nasz i Wierzę w Boga.

Osobom, które z powodu pewnych przeszkód nie są w stanie spełnić tego, co jest nakazane do uzyskania odpustu, spowiednicy mogą dokonać zamiany zarówno przepisanego czynu (dzieła) od­pustowego, jak i warunków zwykłych.

WYKAZ CZYNÓW ODPUSTOWYCH DLA ODPUSTÓW ZUPEŁNYCH

I. Codziennie

1. Za pobożne i wspólnotowe odmówienie cząstki Różańca świę­tego w sposób ciągły, z rozważaniem tajemnic różańcowych, w kościele albo w kaplicy, albo w rodzinie, albo we wspólnocie zakonnej, we wspólnocie wiernych, zwłaszcza gdy wiele osób gromadzi się w jakimś szlachetnym celu (nad. 17 § 1 nr 10).
2. Za czytanie Pisma Świętego z czcią należną słowu Bożemu i na sposób lektury duchowej przynajmniej przez pół godziny z tekstu zatwierdzonego przez władzę kościelną (nad. 30 § 1). Kto nie może czytać osobiście, wystarczy, gdy słucha czytającego nawet przez środki audiowizualne (nad. 30 § nr 2).
3. Za nawiedzenie i adorowanie Najświętszego Sakramentu przez pół godziny (nad. 7 § 1 nr 1).
4. Za pobożne odprawienie drogi krzyżowej – przed stacjami prawnie erygowanymi – połączone z rozważaniem męki i śmier­ci Chrystusa – i przechodzeniem od stacji do stacji; w publicz­nym odprawianiu wystarczy przechodzenie prowadzącego (nad. 13 nr 2). Prawnie przeszkodzeni mogą przez kwadrans czytać i rozważać mękę Pańską (nad. 13 nr 2.1).
5. Za pobożne odmówienie Koronki do Miłosierdzia Bożego w kościele lub kaplicy wobec Najświętszego Sakramentu pub­licznie wystawionego lub przechowywanego w tabernakulum. Jeżeli wierny z powodu choroby lub innej słusznej racji nie może wyjść z domu, ale odmówi Koronkę do Miłosierdzia Bo­żego z ufnością i z pragnieniem miłosierdzia dla siebie oraz gotowością okazania go innym, pod zwykłymi warunkami rów­nież zyskuje odpust zupełny [Dekret Penitertcjarii Apostolskiej z 12 stycznia 2002 r. dotyczy całego terytorium Polski).

II. W wybrane dni w ciągu roku

1. W Nowy Rok (1 stycznia): za pobożny udział w śpiewie lub recytacji w kościele lub kaplicy hymnu O Stworzycielu Duchu, przyjdź (nad. 26 § 1 nr 1).
2. W każdy piątek Wielkiego Postu: za odmówienie przed wize­runkiem Jezusa Ukrzyżowanego po przyjęciu Komunii św. mod­litwy Oto ja, o dobry i najsłodszy Jezu (nad. 8 § 1 nr 2).
3. W okresie Wielkiego Postu raz w tygodniu: za udział w nabożeń­stwie gorzkich żalów w jakimkolwiek kościele lub kaplicy na te­renie Polski [Pismo Penitencjarii Apostolskiej z 6 lutego 1968).
4. W Wielki Czwartek: za pobożne odmówienie hymnu Przed tak wielkim Sakramentem podczas uroczystej repozycji Najświętsze­go Sakramentu po Mszy św. Wieczerzy Pańskiej (nad. 7 § 1 nr 2).
5. W Wielki Piątek: za pobożne uczestniczenie w liturgii Wielkie­go Piątku połączone z adoracją Krzyża (nad. 13 nr 1).
6. W Wielką Sobotę: za odnowienie w czasie liturgii Wigilii Pas­chalnej przyrzeczeń chrzcielnych według formuły zatwierdzo­nej przez Kościół (nad. 28 § nr 1).
7. W uroczystość Zesłania Ducha Świętego: za pobożny udział w śpiewie lub recytacji w kościele lub kaplicy hymnu O Stwo­rzycielu Duchu, przyjdź (nad. 26 § 1 nr 1).
8. W uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej: za udział w uroczystej procesji eucharystycznej prowadzonej w kościele czy poza nim (nad. 7 § 1 nr 3).
9. W uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa: za publiczne odmówienie Aktu wynagrodzenia Najświętszemu Sercu Pana Jezusa O, Jezu Najsłodszy, któremu za miłość bez granic (nad. 3).
10. W uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła: za użycie przedmiotu religijnego (np. krzyżyka, różańca, medalika), po­święconego przez papieża lub biskupa, i odmówienie wyznania wiary zatwierdzonego przez Kościół (nad. 14 § 1).
11. W uroczystość Chrystusa Króla: za publiczne odmówienie Aktu poświęcenia rodzaju ludzkiego Najświętszemu Sercu Pana Jezusa O, Jezu Najsłodszy, Odkupicielu rodzaju ludzkiego (nad. 2)
12. W Stary Rok (31 grudnia]: za pobożny udział w śpiewie lub recy­tacji w kościele lub kaplicy hymnu Ciebie, Boga; wysławiamy, w celu okazania wdzięczności za łaski minionego roku (nad. 26 § 1 nr 2],
13. W dniu Pierwszej Komunii św.: za przystąpienie do Pierwszej Komunii św. lub pobożny udział w uroczystości pierwszokomunijnej (nad. 8 § 1 nr 1],
14. W dniu prymicji kapłańskich: prymicjant zyskuje odpust zupełny za celebrowanie Mszy św. prymicyjnej z ludem w wy­znaczonym dniu (nad. 27 § 1 nr 1], a wierny za uczestniczenie w takiej Mszy prymicyjnej (nad. 27 § 1 nr 2).
15. W dniu zakończenia Kongresu Eucharystycznego: za pobożny udział w uroczystym zakończeniu Kongresu Eucharystycznego (nad. 7 § 1 nr 4].
16. W czasie misji parafialnych: za udział w kilku kazaniach mi­syjnych, łącznie z udziałem w uroczystym zakończeniu misji (nad. 16 § 1].
17. Za udział w ćwiczeniach duchowych trwających przynajmniej pełne trzy dni (nad. 10 §1).
18. W Tygodniu Modlitw o Jedność Chrześcijan: za podjęcie ja­kichś funkcji w Tygodniu Modlitw o Jedność Chrześcijan oraz za wzięcie udziału w zakończeniu Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan (nad. 11 § 1].
19. Za pobożny udział w modlitwie różańcowej prowadzonej przez papieża i transmitowanej przez radio lub telewizję (nad. 17 § 1 nr 2).
20. Za pobożne łączenie się przez pośrednictwo radia czy tele­wizji z nabożeństwem drogi krzyżowej odprawianej przez Ojca Świętego (nad. 13 nr 2).
21. Za pobożne odmówienie hymnu Akathistos lub Oficjum Paraclisis – w kościele albo w kaplicy, albo w rodzinie, we wspól­nocie zakonnej, we wspólnocie wiernych, zwłaszcza gdy wiele osób gromadzi się w jakimś szlachetnym celu, przy czym wy­starczy odmówić pewną część hymnu Akathistos bez przery­wania, zgodnie z prawomocnym zwyczajem (nad. 23 § 1).
22. Odpust zupełny uzyskują członkowie rodziny, którzy po raz pierwszy poświęcają się Najświętszemu Sercu Jezusowemu lub Świętej Rodzinie podczas specjalnego obrzędu – jeżeli to możliwe – z udziałem kapłana lub diakona i pobożnie odmówią modlitwę zaaprobowaną przez Kościół przed wizerunkiem Naj­świętszego Serca Pana Jezusa lub Świętej Rodziny (nad. 1],
23. Kto pobożnie uczestniczy każdego dnia w nabożeństwach ustanowionych do osiągnięcia celów religijnych (np. w Ty­godniu Modlitw o Powołania Kapłańskie i Zakonne, w Tygodniu Misyjnym, w Tygodniu Modlitw za Młodzież, w Dniu Chorych) uzyskuje odpust zupełny (nad. 5).
24. W czasie wizytacji kanonicznej: jednorazowo odpust zupeł­ny za udział w Liturgii świętej, której przewodniczy wizytator (nad. 32).
25. W 2 Niedzielę Wielkanocną, czyli Miłosierdzia Bożego:

• wierny, który w jakimkolwiek kościele lub kaplicy z sercem całkowicie wolnym od wszelkiego przywiązania do jakie­gokolwiek grzechu, choćby powszedniego, weźmie udział w pobożnych praktykach spełnianych ku czci Bożego Mi­łosierdzia albo przynajmniej odmówi przed Najświętszym Sakramentem Eucharystii, wystawionym publicznie lub ukrytym w tabernakulum modlitwy Ojcze nasz i Wierzę, do­dając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosiernego, np. Jezu Miłosierny, ufam Tobie (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z 29 czerwca 2002);
• marynarze (obecni tego dnia na obszarach mórz); niezlicze­ni bracia, których tragedie wojenne, wydarzenia politycz­ne, uciążliwe warunki naturalne i inne podobne przyczyny zmusiły do opuszczenia rodzinnej ziemi; chorzy i ich opie­kunowie oraz ci wszyscy, którzy z uzasadnionej przyczyny nie mogą opuścić domów lub wykonują pilnie potrzebne zadania dla dobra społeczności, mogą uzyskać odpust zu­pełny za odmówienie przed świętym wizerunkiem Pana Jezusa Miłosiernego modlitwy Ojcze nasz i Wierzę, dodając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosiernego, np. Jezu Miłosierny, ufam Tobie (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z 29 czerwca 2002 r.);
• gdyby nawet to nie było możliwe, będą mogli uzyskać odpust zupełny ci, którzy duchowo zjednoczą się z wiernymi, speł­niającymi w zwyczajny sposób przepisane praktyki w celu otrzymania odpustu, i ofiarują miłosiernemu Bogu modlitwę, a wraz z nią cierpienia spowodowane chorobą i trudy swojego życia (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z 29 czerwca 2002 r.).

III. Za nawiedzenie kościoła lub kaplicy

Podczas nawiedzenia kościoła lub kaplicy w każdym wypadku należy pobożnie odmówić Ojcze nasz i Wierzę (norma n. 19). Jeżeli nawiedzenie przypisane jest w określonym dniu, wówczas można to uczynić od południa dnia poprzedniego do północy oznaczonego dnia (norma n. 14).

1. Za nawiedzenie kościoła parafialnego:

• w uroczystość tytułu kościoła parafialnego (nad. 33 § 1 nr 5a),
• 2 sierpnia (odpust Porcjunkuli) (nad. 33 § 1 nr 5b).

2. Za nawiedzenie kościoła lub kaplicy w dniu Wspomnienia Wszystkich Wiernych Zmarłych – 2 listopada (nad. 29 § 1 nr 2). Odpust ten można ofiarować tylko za zmarłych. Za zgodą Ordyna­riusza odpust ten może być przeniesiony na niedzielę poprzednią lub następną lub na uroczystość Wszystkich Świętych.
3. Za pobożne nawiedzenie cmentarza w dniach 1-8 listopada, połączone z modlitwą, choćby myślą, za zmarłych (nad. 29 § 1 nr 1). Odpust ten można ofiarować tylko za zmarłych.
4. Za pobożne nawiedzenie kościoła lub ołtarza w dniu jego poświęcenia (dedykacji) (nad. 33 § 1 nr 6).
5. Za nawiedzenie kościoła lub kaplicy Instytutów Życia Kon­sekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego w dniu poświęconym ich założycielowi (nad. 33 § 1 nr 7).
6. Za pobożne nawiedzenie kościołów lub kaplic, w których obchodzone są uroczystości ku czci nowych świętych lub błogosławionych w ciągu roku od ich kanonizacji lub beatyfi­kacji, w celu pogłębienia czci i pobożności wobec nich, wierny uzyskuje jednorazowo odpust zupełny (nad. 21 § 2).
7. Za pobożne nawiedzenie kościoła, w którym odbywa się sy­nod diecezjalny, można uzyskać jednorazowo odpust zupełny (nad. 31).
8. Za nawiedzenie kościoła katedralnego (nad. 33 § 1 nr 3a-e):

• w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca),
• w uroczystość tytułu kościoła katedralnego,
• w święto Katedry św. Piotra Apostoła (22 lutego),
• w dniu poświęcenia archibazyliki Najświętszego Zbawiciela na Lateranie (9 listopada),
• 2 sierpnia (odpust Porcjunkuli).

2. Za nawiedzenie sanktuarium diecezjalnego lub narodowego lub międzynarodowego, ustanowionego przez kompetentną władzę (nad. 33 § 1 nr 4a-c):

• w uroczystość tytułu tego sanktuarium,
• raz w roku w dniu wybranym przez wiernego,
• ilekroć wierny bierze udział w zbiorowej pielgrzymce.

2. Za nawiedzenie bazyliki mniejszej (nad. 33 § 1 nr 2a-d):

• w uroczystość Świętych Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca),
• w uroczystość tytułu bazyliki mniejszej,
• 2 sierpnia (odpust Porcjunkuli),
• raz w roku w dniu wybranym przez wiernego.

2. Za nawiedzenie jednej z czterech bazylik papieskich w Rzy­mie w czasie pielgrzymki zbiorowej lub jeśli indywidualnie, to ze wzbudzeniem aktu synowskiego poddania papieżowi (nad. 33 § 1 nr 2).
3. Za nawiedzenie kościoła stacyjnego w Rzymie połączonego z pobożnym udziałem w nabożeństwie stacyjnym (nad. 33 § 2).

IV. W rocznice

1. W rocznicę swojego chrztu: za odmówienie przyrzeczeń chrzciel­nych według formuły zatwierdzonej przez Kościół (nad. 28 § 1).
2. W jubileusz 25-lecia, 50-lecia, 60-lecia i 70-lecia kapłaństwa: ka­płan za odnowienie wobec Boga postanowienia wiernego wypełnia­nia obowiązków swego powołania (nad. 27 § 2 nr 1), a wierni za po­bożny udział w uroczystej Mszy św. jubileuszowej (nad. 27 § 2 nr 3).
3. W jubileusz 25-lecia, 40-lecia i 50-lecia święceń biskupich: bi­skup za odnowienie wobec Boga postanowienia wiernego wypeł­niania obowiązków swego stanu (nad. 27 § 2 nr 2), a wierni za poboż­ny udział w uroczystej Mszy św. jubileuszowej (nad. 27 § 2 nr 3).

V. Z okazji uroczystego błogosławieństwa

1. Za pobożne przyjęcie błogosławieństwa papieskiego udzie­lonego przez Ojca Świętego Urbi et orbi, choćby przez radio lub telewizję, byleby wierny uważnie śledził sam ryt błogo­sławieństwa (nad. 4).
2. Za pobożne przyjęcie błogosławieństwa pasterskiego udzielonego przez biskupa diecezjalnego swoim wiernym (nad. 4], Biskup diecezjalny ma władzę udzielania błogosławień­stwa papieskiego z odpustem zupełnym, według przepisanej formuły, trzy razy w roku, w święta uroczyste przez siebie okre­ślone (nad. 7 nr 2).
3. Kapłan, który udziela sakramentów świętych wiernemu w nie­bezpieczeństwie śmierci, powinien mu udzielić błogosławień­stwa apostolskiego z odpustem zupełnym (nad. 12 §1). Jeżeli nie ma kapłana, który by w godzinę śmierci udzielił sakramen­tów i błogosławieństwa papieskiego obdarzonego odpustem zupełnym, Kościół udziela wiernemu należycie usposobionemu odpustu zupełnego, o ile wierny za życia miał zwyczaj stale od­mawiania jakichkolwiek modlitw. W tym wypadku Kościół uzu­pełnia trzy warunki uzyskania odpustu zupełnego (nad. 12 § 2]. Przy uzyskaniu tego odpustu chwalebną rzeczą jest posłużenie się krucyfiksem lub krzyżem (nad. 12 § 3). Odpust w godzinę śmierci wierny może uzyskać, chociażby w tym dniu już zyskał inny odpust zupełny (nad. 12 § 4).

 

VI. Przywilej członków Żywego Różańca

Członkowie Bractwa Różańcowego oraz Żywego Różańca mogą uzyskać pod zwykłymi warunkami odpust zupełny w nastę­pujące dni roku:

1. Narodzenie Pańskie (25 grudnia],
2. Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego,
3. Zwiastowanie Pańskie (25 marca lub w dniu przeniesienia ob­chodu],
4. Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia],
5. Matki Bożej Różańcowej (7 października],
6. Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny (8 grudnia],
7. Ofiarowanie Pańskie (2 lutego),
8. W dniu przyjęcia do Żywego Różańca.

 

NIEKTÓRE PRAKTYKI POBOŻNE OBDARZONE ODPUSTEM CZĄSTKOWYM

1. Jeżeli wierny w czasie spełniania swoich obowiązków i w tru­dach życia wznosi myśl do Boga z pokorną ufnością, dodając jakiś akt strzelisty, chociażby tylko w myśli.
2. Jeżeli wierny, powodowany motywem wiary, przyjdzie z pomo­cą potrzebującym współbraciom, pomagając im osobiście albo ze swoich dóbr. Chodzi tu o uczynki miłosierne co do duszy i co do ciała, czyli wszelka pomoc potrzebującym okazywana z po­budek wiary katolickiej; nie wystarczy tylko naturalne współ­czucie, chęć uwolnienia się od natręctwa, zdobycia uznania itp.
3. Jeżeli wierny w duchu pokuty powstrzymuje się od rzeczy go­dziwej i dla niego przyjemnej. Warunkiem uzyskania tego od­pustu jest odmówienie sobie, w duchu umartwienia, czegoś, co jest dla danej osoby przyjemne, a co samo w sobie jest godzi­we albo przynajmniej obojętne pod względem moralnym. Musi temu towarzyszyć intencja praktykowania chrześcijańskiego umartwienia.
4. Niektóre modlitwy i praktyki pobożne obdarzone odpustem cząstkowym:

• wzbudzenie w sobie aktów wiary, nadziei i miłości;
• przyjęcie Komunii św. duchowej;
• uczenie się albo nauczanie katechizmu;
• udział w nowennie sprawowanej publicznie przed uroczysto­ścią Narodzenia Pańskiego, Zesłania Ducha Świętego, Niepo­kalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny;
• rozmyślanie;
• udział w skupieniu miesięcznym;
• przeżegnanie się z wymówieniem słów: W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.
• odmówienie Anioł Pański (3 wezwania, 3 Zdrowaś, wezwanie i modlitwa), a w Okresie Wielkanocnym Regina caeli;
• odmówienie modlitwy Duszo Chrystusowa-,
• odmówienie modlitwy Wierzę w Boga;
• odmówienie modlitwy Ps 129 Z głębokości;
• odmówienie litanii zatwierdzonej dla całego Kościoła;
• odmówienie modlitwy ku czci NMP: Memorare (Pomnij o Najświętsza Maryjo Panno], Apelu jasnogórskiego, pieśni Bogurodzica lub Z dawna Polski Tyś Królową;
• odmówienie modlitwy do św. Józefa: Do ciebie św. Józefie;
• odmówienie modlitwy Reąuiem aeternam [Wieczny odpo­czynek racz im dać, Panie, a światłość wiekuista niechaj im świeci] lub Dobry Jezu, a nasz Panie,
• odmówienie modlitwy Salve Regina,
• odmówienie modlitwy Pod Twoją obronę;
• odmówienie modlitwy Veni, Sancte Spiritus